Hoe komt mijn paard de winter door?

Paarden zijn van nature uit, zoals alle dieren, het liefst van al buiten. De ideale temperatuur van paarden is immers 10° en in hun natuurlijke habitat zijn ze eigenlijk (al wandelend) constant op zoek naar voedsel. In stallen is het warmer dan die ideale temperatuur en staan ze het grootste deel van de dag stil. Het is ook buiten dat ze normaalgezien de nodige mineralen en vitamines uit de omgeving halen. Bovendien hebben ze de frisse buitenlucht nodig om gezond te blijven.

Helaas is constant buiten zijn voor onze (sport)paarden niet meer haalbaar. De plaats ontbreekt en het past vaak ook niet in het trainingsschema. Dus moeten we hen helpen om toch gezond te blijven in de minder natuurlijke omgeving waarin wij ze in de winter houden.

Vitamine E tekort

Een van de dingen die paarden die niet (veel) buiten staan, kunnen missen, is vitamine E. Vitamine E is noodzakelijk voor de (her)opbouw van spieren en de spierfuncties. Paarden halen deze vitamine normaal uit alles dat vers is. Op stal krijgen ze dit dan ook niet binnen zonder het bij te geven. Het wordt meestal wel in de voeders toegevoegd, maar vitamine E is ook een vitamine die vervalt. Hiermee bedoelen we niet dat het slecht wordt, maar eerder dat het verdwijnt. Als je paard bijvoorbeeld silovoeder krijgt en dus heel lang doet over het ledigen van zo’n silo, zal het op het einde van de silo veel minder vitamine E binnenkrijgen dan in het begin van de silo. Vitamine E is ook een relatief dure vitamine, waardoor het in de samengestelde voeders vaak maar net genoeg zit of te weinig.

Geef zeker een vitamine E supplement bij als:

Je paard niets vers krijgt (geen weidegang)
Je olie bij de voeding doet. Hoe meer vetten die opgenomen worden, hoe meer vitamine E dat een paard nodig heeft.
Je een pony of een ander sober paard hebt dat aanleg heeft om te dik te worden en je dus niet veel bijvoedert.
Je zelf je voeders samenstelt uit verschillende enkelvoudige voeders.
Je een quarter hebt. Deze paarden hebben een enorme spiermassa. Logisch dat ze meer vitamine E nodig hebben zodat ze hun spierfuncties, opbouw en herstel kunnen onderhouden.

Luchtweginfecties door stalling

Nog een groot ‘gevaar’ van het binnenstaan van de paarden in de winter is de ventilatie in de stal. Meestal circuleert er te weinig lucht waardoor ureum in de stallen blijft hangen. Dit irriteert de luchtwegen van de paarden. Bovendien hangt er (door de aanwezigheid van hooi en stro) veel stof in de lucht. Wat buiten uiteraard niet het geval is en waar we rekening mee moeten houden bij de paarden die niet vaak buiten komen.

Paarden staan ook meestal met meerdere paarden in de stalling, waardoor het er goed warm is en dit maakt dat het een ideale broeihaard is voor virussen en bacteriën. Stallen waar de ramen aangedampt zijn of waar veel spinnenwebben hangen duiden vaak op te weinig ventilatie.

Luchtweginfecties zijn lastige aandoeningen bij paarden die vaak lang blijven aanslepen. Daarom kan je ze beter voorkomen dan genezen. Twijfel zeker niet om hen een aanvullend supplement te geven dat de luchtwegen ondersteunt.

Tips:

Bij veel paarden loopt er waterig snot uit hun neus tijdens of na het rijden .Zolang dit doorzichtig is, lopend of een beetje schuimend (zoals opgeklopt eiwit), kan dit geen kwaad. Dit kan je vergelijken met een loopneus bij ons. Is het (gekleurd) slijm, dan raadpleeg je best je dierenarts.
Een occasioneel kuchje (bij het begin of tijdens) de training, is ook onschuldig. Kucht je paard vaker of lijkt hij er echt last van te hebben, dan kan dit ook het begin zijn van dempigheid. Als je hierover twijfelt, contacteer ook weer best je dierenarts.

Aanval op het immuunsysteem

Paarden die van (veel) weidegang overgaan naar een periode in de stal, krijgen plots heel veel te verwerken. Het is een regelrechte aanval op hun immuunsysteem. Het is zoals een baby of kleuter voor het eerst naar de opvang of school te brengen. Plots komen ze in contact met anderen die vol virussen en bacteriën zitten waar het afweersysteem niet op voorbereid is.

En meestal is die baby of peuter na twee dagen ziek. Bij paarden is dit net zo. In de buitenlucht hebben bacteriën en virussen sowieso minder kans om te overleven en staan de paarden niet zo dicht op elkaar. Daar werkt hun immuunsysteem dus prima. Maar eens samen binnen, kunnen ze elkaar aansteken.

Dit wordt dan nog vaak in de hand gewerkt door:

Regelmatige overgang van de koude buiten naar de warmte binnen (voor en na de weidegang, tussen de trainingen door)
Het zweten en weer afkoelen van de paarden
Slechte ventilatie in de stal waarover we daarnet al spraken.

Ondersteun hen daarin dus ook. Geef een algemene vitamine of een specifieke boost zoals je ook vaak doet in de winter bij (kleine) kinderen. Het gaat geen infecties genezen, maar kan preventief wel zorgen dat ze er geen oplopen.

Doe dit zeker bij:

Oudere paarden die in de winter vaak vermageren
Paarden die de vorige winter al ziek geweest zijn
Paarden die gevoelig zijn aan luchtweginfecties of maagproblemen
Jonge paarden die net in het werk gezet zijn.

Maagzweren

Zoals reeds aangegeven in het begin van het artikel, is een paard van nature constant op zoek naar voedsel. Het stapt de hele tijd rond en eet wat hij vindt. Zo stappen paarden in de natuur vaak een 30 km per dag en staan dus maar ongeveer 20% van de dag stil. Bij paarden op stal is dit net omgekeerd. Zij staan vaak meer dan 80% van de tijd stil en krijgen soms maar twee keer per dag eten waardoor spijsverteringsstelsel niet continu werkt en het maagzuur niet geneutraliseerd wordt. Dit is een trigger voor maagproblemen en maagzweren.

De symptomen hiervoor zijn:

Lijkt op een lichte koliek
Tandenknarsen
Vooral veel last na het eten
Beginnen eten, maar weer stoppen (omdat ze last ondervinden)
Kwaad worden bij het aansingelen
Veel geeuwen
Vermageren, doffe huid

We kunnen onze paarden vaak praktisch gezien niet meer dan twee keer per dag voederen, maar we kunnen wel een aantal kleine aanpassingen doen.

Hooi geven in de zogenaamde slowfeeders. Dit zijn hooinetten zodanig ontwikkeld dat het hooi er niet makkelijk uitgaat. Paarden hebben hier dus veel langer werk aan. Je kan het hooi ook in een dubbel hooinet (twee hooinetten over elkaar) steken.
Voederballen gebruiken
Het hooi een tijd na hun krachtvoeder geven
Een vezelrijke mengeling geven waardoor ze veel moeten kauwen
Voorzie de mogelijkheid om altijd te kunnen drinken
Neem stress zoveel mogelijk weg en verminder de arbeid tijdens periodes van maagzweren.

Paarden die last hebben van hun maag, kunnen zoals gezegd heel lastig doen bij het aansingelen. Er zijn ondertussen een paar singels op de markt die de druk wegneemt ter hoogte van de singelplaats. Dit is een goede investering voor paarden die echt maagzweren (of andere maagkwalen) hebben.

Sociaal contact en bezigheidstherapie

Paarden zijn en blijven kuddedieren. Paarden die in de winter op stal gaan, beginnen zich al gauw te vervelen. Zeker als ze alleen zijn en ze niet constant (ruw)voeder bij de hand hebben.

Eten is hun hobby, hun spijsvertering is hierop afgesteld en het voorkomt verveling. Zorg er dus voor dat ze je paard continu iets heeft om te knabbelen. Bijvoorbeeld hooi (al dan niet geweekt in water tegen het stof) of vers stro.
Verspreid het ruwvoeder waar mogelijk is in de box zodat het paard toch nog iets of wat moet rondgaan.
Hou hen bezig met speeltjes in de stal. Dit werkt niet bij alle paarden, maar anderen kunnen daar uren mee bezig zijn. Het is dus zeker het proberen waard.
Neem je paard vaak uit de stal. Dan eens voor een training of een grondige poetsbeurt, dan om de stal te mesten
Zet ze het liefst op stal met anderen paarden en dan nog liefst naast paarden die ze graag mogen. Misschien kan je er zelfs voor zorgen dat ze elkaar kunnen aanraken op een veilige manier. Voorkom dat ze moeten staan naast een paard waar ze bang voor zijn. Dit geeft alleen maar extra stress.
Zorg voor voldoende daglicht. Net als bij de mens heeft dit een gunstig effect.

We zien onze paarden graag en proberen hen dus ook goed te verzorgen, maar we halen ze natuurlijk nog altijd weg uit hun natuurlijke omgeving en gewoontes. Uiteraard kan dit niet anders als we een competitie of trainingsgericht doel voor ogen hebben, maar we kunnen hier in de mate van het mogelijk met bovenstaande tips en weetjes rekening mee houden zodat onze geliefde viervoeters gezond en gelukkig de winter doorkomen. Succes ermee!